پرهیز از غلو

یکى از آفات راه محبت، غلو و زیاده‏روى در عقیده و اظهار دوستى‏نسبت‏به اهل بیت‏علیهم السلام است. خود ائمه هم در زمان خود با پدیده غلو مواجه بودند و با کسانى که نسبت‏به آنان عقیده خدایى داشتند بشدت برخورد مى‏کردند و از آنان برائت مى‏جستند. در این زمینه هم حدیث زیاد است، از جمله امام صادق علیه السلام فرمود:

«احذروا على شبابکم الغلاة لا یفسدونهم، فان الغلاة شر خلق الله، یصغرون عظمة الله و یدعون الربوبیة لعباد الله‏». ⁽¹⁴⁷⁾ .

جوانان خود را از غلات برحذر دارید که فاسدشان نکنند، غلات بدترین‏خلق خدایند، عظمت‏خدا را کوچک مى‏شمارند و براى بندگان خدا مقام‏ربوبیت ادعا مى‏کنند.

افراط در ستایش و رساندن پیامبر و ائمه به مقام الوهیت و خدایى‏«غلو» است. محبت نباید سر از غلو درآورد که به هلاکت مى‏انجامد.على‏علیه السلام فرمود:

«هلک فى رجلان: محب غال و مبغض قال‏» ⁽¹⁴⁸⁾ .

درباره من دو گروه به هلاکت افتادند: دوستدار غلوکننده و دشمن‏کینه‏توز.

پیامبر و امامان، پیش از آنکه نبى و امام باشند، «عبد» بودند که‏پروردگار داشتند. فرموده‏اند که ما را از حد ربوبیت پایین بیاورید آنگاه هرچه مى‏خواهید بگویید. امام على‏علیه السلام فرموده است:

«ایاکم والغلو فینا، قولوا: انا عبید مربوبون و قولوا فى فضلناماشئتم‏». ⁽¹⁴⁹⁾ .

از غلو درباره ما بپرهیزید، بگویید که ما بندگانى هستیم تحت اراده رب، وهر چه خواستید در فضیلت ما بگویید.

پدیده غلو در تاریخ اسلام، موجب گمراهى عده‏اى شده است. این غلو،بویژه نسبت‏به حضرت على‏علیه السلام بیشتر بروز کرده است. آن حضرت دراشاره به این گمراهى و انحراف فکرى مى‏فرماید:

«مثلى فى هذه الامة مثل عیسى بن مریم، احبه قوم فغالوا فى‏حبه فهلکوا وابغضه قوم فهلکوا...» ⁽¹⁵⁰⁾ .

مثل من در این امت، همچون عیسى بن مریم است، گروهى او را دوست‏داشتند و در محبت، غلو و افراط کردند و به هلاک افتادند، گروهى هم‏دشمنش شدند و هلاک گشتند.

حب افراطى همیشه دورکننده از حق است. على‏علیه السلام در سخنى خطاب‏به خوارج نهروان فرمود:

در مورد من دو گروه به هلاکت‏خواهند افتاد: یکى دوستداران افراطى که‏«حب‏» آنان را به راه ناحق مى‏کشاند، یکى هم دشمنان افراطى. ⁽¹⁵¹⁾ .

حب افراطى و نسبت دادن مقام و شان الوهیت‏براى ائمه، نوعى بدعت‏و شرک بود که به وسیله دوستان نادان یا دشمنان عنود، در تاریخ اسلام‏پدید آمد و براى شیعه و ائمه دردسرهایى داشت و هنوز هم برخى از آن‏اعتقادات و گرایشها، دستاویز دشمنان براى حمله به تشیع مى‏گردد.دشمنان اهل‏بیت، خود از کمک‏کاران نشر اینگونه افکار و آثار بوده وهستند، چون از این رهگذر، مى‏توانند چهره شیعه را وارونه نشان دهند. ⁽¹⁵²⁾ .

البته خطر دیگرى از سوى دیگر است. در برخى مناطق و محافل هم‏به بهانه خوف از خطر غلو، نقل فضایل و مناقب اهل بیت را که در روایات‏قطعى آمده است ترک مى‏کنند و هر فضیلتى را که کمى با عقل بشر جورنیاید، به نام غلو، رد مى‏کنند که این هم درست نیست و خواسته دشمن‏است.

مخالفان شیعه، ما را به غلو نسبت مى‏دهند.

ما ضمن آنکه باید از غلو بپرهیزیم و گرفتار انحراف در عقیده نشویم،پاسخى هم براى رد اتهامات آنان داشته باشیم و مرزى میان «غلو» و«بیان فضایل‏» بشناسیم تا بتوانیم شبهات آنان را دفع کنیم.

به هر حال، باید سطح فکر و ظرفیت نوجوانان و کودکان را در نظرگرفت و احادیث و فضایل قابل درک و هضم برایشان گفت.

صرف اینکه سخنى در احادیث آمده است، مجوز نقل آن براى عموم‏نیست. گاهى عدم تناسب مطلب با کشش فکرى شنوندگان یا خوانندگان،آنان را مساله‏دار مى‏کند و منکر اصل دین و عقاید مى‏شوند.

مطالبی از کتاب: عشق برتر

جواد محدثى  :پدیدآورنده

ارسال کننده : Aref